Groot geworden door ‘het bruine goud’

Boornbergum is een van de oudste dorpen van Smallingerland. Het dorp was al bekend in 1543, toen onder de namen Berghum en Bergum, het meervoud van ‘berg’. En inderdaad: het dorp ligt op een verhoging in het landschap, namelijk een zandrug. Na 1580 verandert de naam in Boornbergum, omdat de rivier De Boorne dichtbij lag, ook bekend van de plaatsnaam Oldeboorn.

Lang geleden, in de Middeleeuwen, hoorde er veel grondgebied bij Boornbergum: van het riviertje De Drait in het oosten tot aan Het Botmeer (niet Bolmeer) in het westen. De in 1955 zelfstandig geworden dorpen Smalle Ee, De Wilgen De Veenhoop en Goëngahuizen vielen er ook onder, zelfs het huidige natuurgebied It Eilân hoorde bij het dorp.

Dat Boornbergum zich zover naar het westen uitstrekte, heeft te maken met het klooster ‘Smelne’ dat in de buurt lag: de kloosterlingen bezat al boerderijen in het noorden en oosten.